Ясность в отношениях (ч.3)
Исходя из сказанного, Рустэм Закиевич, я обращаюсь к вам с просьбами:
1. Учитывая, что я оговорен хулиганскими методами отдельных деятелей филологической науки и писателей того времени по поводу моей журнальной публикации в 1988 году, а не осужденный преступник за какие-нибудь конкретные преступления на национальной почве, прошу вас решить вопрос самым безболезненным путем – дать указание вашему заместителю по вопросам культуры, печати, образования и министрам культуры, печати и образования с тем, чтобы они, прекратив преследование меня по политическим мотивам, сняли негласный запрет и перестали чернить мое честное литературно-общественное имя, открыли в печати и СМИ оперативный простор моим литературным произведениям, в которых не было и нет никакой фобии в отношении какой-либо нации, кроме рассуждений публициста о текущем моменте без злого умысла.
2. Учитывая приближающееся семидесятилетие Победы над фашизмом и тот факт, что являюсь сыном погибшего фронтовика, а также пользуясь законодательством по авторскому и гражданскому праву, прошу дать указание издательству «Китап» об издании двухтомника из лучших моих поэтических и прозаических произведений, посвященных войне и послевоенному поколению сирот.
3. Учитывая, что мой творческий и гражданский расцвет проходил в Башкортостане, в Уфе, прошу вас дать указание Министерству культуры РБ провести творческий вечер, посвященный моему семидесятилетию, в театре «Нур» в ближайшем времени с участием лучших мастеров татарского искусства, пригласив туда всех представителей башкирской и татарской интеллигенции Уфы. Со свой стороны я уверяю вас, что это станет настоящим праздником искусств двух братских народов и началом возрождения и расцвета братских отношений наших народов.
Уважаемый Рустэм Закиевич, уверен, что вы проявите к настоящему письму-прошению самое серьезное внимание. И решите созданную башкирскими властями искусственную проблему также стараниями башкирских властей как настоящий интеллигент. Я долго терпел. Далее я не могу дать гарантию в том, что в случае очередного умалчивания это письмо не появится на сайтах мирового Интернета.
Примите в дар мои последние книги «Жить хочется!», для вашего семейного круга стихи о любви – «Безнен кызлар».
Айдар ХАЛИМ (Б.Н. Халимов), член Союза писателей СССР с 1976 года, кавалер ордена Белого Креста Всемирной конфедерации рыцарей культуры «В защиту жизни на Земле» (Амстердам), участник ликвидации аварии на Чернобыльской АЭС в 1986 году, лауреат премий имени Хади Атласи и Гаяза Исхаки, заслуженный деятель искусств Республики Татарстан.
10.11.2013.
Администрация президента
14 января 2014 г.
Халимову Б.Н.
Уважаемый Борис Назметдинович!
Сообщаем, что ваше обращение, поступившее на имя президента Республики Башкортостан 1-Г-83 от 09/01/2014 г., рассмотрено.
В целях обеспечения вашего конституционного права на обращение в государственные органы и органы местного самоуправления ваше обращение направлено в аппарат правительства РБ в соответствии с компетенцией по рассмотрению поставленных в нем вопросов (ч. 3 и ч. 5 ст. Федерального закона от 2 мая 2006 г. N59-ФЗ «О порядке рассмотрение обращений граждан Российской Федерации») с просьбой проинформировать вас и администрацию президента РБ о результатах.
Ведущий консультант отдела
по работе с обращениями граждан и организаций
Ф. Рязапов.
Уведомление
14 января 2014 года
Халимову Б.Н.
Уважаемый Борис Назметдинович!
Сообщаем, что ваше обращение, в соответствии с частью 3 статьи 8 Федерального закона от 2 мая 2006 года N59-ФЗ «О порядке рассмотрения обращений граждан Российской Федерации» направлено в Министерство культуры Республики Башкортостан, Агентство по печати и средствам массовой информации РБ, Министерство образовании РБ с просьбой проинформировать вас о результатах.
Ведущий специалист сектора
по работе с обращениями граждан
С.Ю. Байгужина.
Республика Башкортостан
Министерство культуры
Б.Н. Халимову
Уважаемый Борис Назметдинович!
Ваше обращение к президенту Республики Башкортостан о проведении торжественного творческого вечера, посвященного вашему 70-летию, рассмотрено.
В соответствии с постановлением правительства Республики Башкортостан от 25 июня 2010 года N236 «О регламенте празднования юбилейных дат в Республике Башкортостан» юбилейными датами являются 50, 75, 100 и последующие 50 лет.
Министр А.И. Шафикова.
Агентство по печати
и средствам массовой информации
Республики Башкортостан
Б.Н. Халимову
Уважаемый Борис Назметдинович!
Ваше обращение к президенту Республики Башкортостан Р.З. Хамитову о содействии в издании двухтомника ваших произведений рассмотрено Агентством по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан.
По законодательству Республики Башкортостан издание книг по государственному заказу осуществляется в порядке, установленном постановлением правительства Республики Башкортостан от 17 сентября 2010 г. N352 «Об утверждении положения о комиссии по книгоизданию при правительстве Республики Башкортостан, положения о формировании и размещении заказа на издание литературы за счет средств бюджета Республики Башкортостан и положения о формировании и распределении тиража литературы, издаваемой за счет средств бюджета Республики Башкортостан».
Данный нормативно-правовой документ доступен в поисковой системе «Консультант» на официальном сайте Агентства по печати и средствам массовой информации Республики Башкортостан www.pressarb.ru), на сайте ГУП РБ Башкирское издательство «Китап» имени Зайнаб Биишевой (www.kitap-ufa.ru).
Руководитель агентства Б. Мелкоедов.
Министерство образования
Республики Башкортостан
Б.Н. Халимову
Уважаемый Борис Назметдинович!
Министерство образования Республики Башкортостан в ответ на ваше обращение на имя президента Республики Башкортостан Р.3. Хамитова о восстановлении вашего литературного имени сообщает следующее.
При Министерстве образования Республики Башкортостан в ответ Учебно-методический совет, решениями которого координируется деятельность министерства в части учебного книгоиздания, разрабатывается перечень изданий для включения в проект тематического плана министерства, вырабатываются предложения по вопросам учебно-методического обеспечения образовательного процесса. В компетенцию данного совета не входит рассмотрение литературных произведений.
Заместитель министра В.Ф. Валеева.
Айдар ХАЛИМ,
кавалер ордена Белого Креста
Всемирной конфедерации рыцарей культуры
«В защиту жизни на Земле» (Амстердам),
участник ликвидации аварии на Чернобыльской АЭС в 1986 году,
лауреат премий имени Хади Атласи и Гаяза Исхаки,
заслуженный деятель искусств Республики Татарстан.
Проще говоря ответ такой--- гони деньги и будем издавать твои книжки.
Кто говорил, что татары это не монголы? Посмотрите на фотку.
булгары не монголы!!!
Булгары - это чуваши. Они не монголоиды.
Спорить с тупоголовыми бесполезно.
Монголы в 100 раз лучше таких дебилов как вы.Они не комплексуют по поводу своей этничности,внешности и пр..А вы опущенные Москвой черножопые холопы,все пытаетесь доказать что вы белые лебеди.Вы рабы.
Guest, 06.02.2015 в 20:24 а ты кто, не раб?
Почему то все рабы ездят на приличных иномарках и отдыхают в Турции.
Айдар Халим -западный башкир. Он разве на айсберг не переселился?
Булгары - это чуваши. Они не монголоиды.
==================================
Многие чуваши как раз смуглые и узкоглазые монголоиды. Но иногда бывают и булгарского типа - без монголоидности и светлые. У нас на работе и по соседству - чуваши монголоидные, и только одна из них - булгарского типа.
Но разве дело во внешности?
Главное, чтобы человек был хороший!
А Айдар Халим - белокожий и голубоглазый татарин, просто он пожилой человек, поэтому у него веки немного прикрывают глаза - в его возрасте это нормально.
И вообще это неприлично - обсуждать внешность, главное, что он пишет умные и справедливые вещи!
Евреи действительно умный народ.Для них человек исповедывающий иудаизм еврей,при том будь он негроидной расы(эфиопские фалаши),обузбеченные бухарские евреи или русские евреи.На том и держится Израиль. Наши,в душе обрусевшие придурки,типа булгаристов,башкиров запрограммированых историческими сказками,все меряются кто пригоже и культурней по происхождению.Короче гусеницы,думающие что из них вылупятся бабочки.Не выйдет,так и будете перегноем для кого-то.
Айдар Халим -западный башкир. Он разве на айсберг не переселился?====================================================Айдар Халим - татарин из тептярей. В его родной деревне Бэлэкей Кэркэле никто себя башкиром не считает, хотя деревня записана башкирской. Башисты половину деревень Миякинского района переписали в башкирские, не спросив у жителей, хотят они стать башкирами или нет.
Правдоискателю: Опущение наружних краев верхних век в пожилом возрасте свойственно не монголам, а тюркам. Патологическое опущение верхнего века - это заболевание.
Этот стукач на башкир хочет чтобы отмыли его имя? Фиг ему!
Так я не понял, Айдару Халиму нужны деньги на издание двухтомнока, так пусть открывает счет куда можно деньги перечислить. И не обязательно в Уфе печатать, можно в Казане или где-нибудь в Мензелинске или в Наб.Челнах. А в Уфе пусть за счет бюджета для Расимов книжки печатают что башкиры-это предки англичан, или как они монголов разбили, или еще что-нибудь подобное.
Расим,зачем тебе татарское имя,ты должен быть Ишимбай.
"Монголы в 100 раз лучше таких дебилов как вы..."
А почему именно в 100 раз, может в сто и восемь десятых, или как-то иначе, раза, лучше...
Шпиён из башистов. грязная кукушка.
Кадерле Имаметдин, 09.02.2015 в 14:10
Шпиён из башистов. грязная кукушка.
======================
Это обычный ванька-провокатор, который косит под "башкира". Сегодня он Расим, завтра Ахмед, а цель остается все та же - разжигать рознь между татарами и башкирами.
"глава башкирии"(татарин хамитов)-
-что он может?!
НИ-ЧЕ-ГО!
АЙДАР ХАЛИМ и так и сяк-
историческая личность.
в списке ТАТАР с главной буквы.
а эти главы и прочие-
СЯВКИ по сравнению.
занимают место и только.
больше ничего.
трусливость-их главное достоинство.
притом необходимое при их должности.
ПЕЧАЛЬНО.
"Это обычный ванька-провокатор, который косит под "башкира". Сегодня он Расим, завтра Ахмед, а цель остается все та же - разжигать рознь между татарами и башкирами".
!!!!!!!!!!!!!!!!!
Да, а еще часто на разных форумах какой-то провокатор под ником "Юра" пишет на русском и татарском и разжигает рознь между братскими народами: татарами и башкирами. Причем такими грязными, оскорбительными словами, с агрессией и ненавистью - как обычно это пишут имперские шовинисты.
Но татары и башкиры, наверняка, понимают, что это провокация против наших народов!
Доносчиков-татаристов на свалку истории. Татаризм и рашизм - одного поля ягоды. Всех на свалку!
Ищимбай,ну ты прям совсем разогнался,на свалку.
Мутный ты какой-то,сходи в баню все пройдет.
Башкирами в средние века называли венгров, через них всех фин-угров. После 1552 года башкирами стали называть всех коллаборационистов, независимо от их национальности. Теперешняя Башкирия - это тогдашняя татарская Ногайская орда, там никаких башкир не было никогда.
Татаризм и рашизм - одного поля ягоды.
- - -
Башкирство - самая позорная страница татарской истории, это сплошное предательство. После 1552 года башкирами называли всех тех, кто перешел на сторону Московии и сражался против своих соплеменников (за это им давали обширные земельные владения, налоговые льготы, тарханные грамоты), потом это они участвовали в завоевании Киргизо-Кайсацких орд, ханств и эмирств Средней Азии, это они почти полностью вырезали население Кокандского ханства в составе войск Перовского, далее они же утопили в крови все татарские восстания, в частности все карательные отряды Москвы состояли наполовину из верных башкирцев, это они, башкирские головорезы полностью вырезали и сожгли вживьем население татарской деревни Сеянтуз, это башкирцы предали Республику Идел-Урал и т.д. Заки Валиди потом очень пожалел, что они предали Идел-Урал. Вот что он пишет в своем прощальном письме о временах Малой Башкирии:
"Совершенные нами дела оставят после себя позорные воспоминания. Песни, байты, сочиненные в ходе этой борьбы, невозможно вспомнить без глубочайшего стыда, но нельзя забыть. Разумеется, презренные враги настоящей свободы приложит много усилий, чтобы заставить нас забыть эти позорные для нашего народа дни. Но мы будем вечно помнить их сделаем все, чтобы это не повторилось".
пока существуем в ИМПЕРИИ-
не можем рассуждать ни о каких отношениях
-ни с башкирами;
-ни с чувашами;
-ни с марийцами;
-ни с удмуртами;
-ни с якутами;
-ни с кем-нибудь еще.
Башисты, приятно читать, что вы здесь каждый раз получаете по носу, а это, должно быть, очень больно. А нос свой защищать вы не умеете, потому что нуу оочень тупые.И "ЗП"- это вам не всякие башнаци группы в контакте, где вы петушитесь как петушки осенние и грудь колесом.БРАВО,"ЗП"!
Маҗарлар-баҗардлар-башҗирдлар ...
Уфа галимнәре Урта гасырлар гарәп-фарсы авторлары башкортлар турында язып калдырганнар, аларның язулары буенча, башкортлар бик зур җирләргә ия булганнар, аларның зур-зур шәһәрләре булган һ.б. дип язалар. Урта гасырлар авторлары язган ул “башкортлар”ның кемнәр булуларын ачыклап китик. Чынлыкта исә, аларның хәзерге башкортларга, бүгенге көндә үзләрен башкорт дип атап йөртүчеләргә бернинди дә катнашлары юк.
Урта гасырлар гарәп-фарсы авторларында маҗар-баҗар-баҗард, басгирд, башҗирд, башгард һ.б. атамалар белән аталучы кавем турында чынлап та искә алулар бар. Идрисидә – басҗирт, Җүвәйнидә – башгирд, Мәсгудидә – башгард, әл-Балхида – башҗар, бине Дастада – маҗар һ.б. Уфа галимнәренең гоманлаулары буенча, алар барысы да хәзерге башкортларның ата-бабалары турында язган булганнар икән. Кемнәр турында язганнар соң урта гасырларның ул авторлары? Ә ул авторлар Көньяк Уралда яшәгән ниндидер төрки башкортлар турында түгел, ә фин-угырлар, ә конкрет әйткән вакытта, мадьярлар турында язганнар, һәм дә, алар язган ул басҗирт-маҗарлар, күп өлештә, хәзерге Башкортостанда түгел, ә гомумән башка җирләрдә яшәгәннәр.
Моның шулай булуын дәлилләү өчен башта мадьярларга, аларның тарихына экскурс эшләп китик.
Мадьярлар (венгрлар, үзатамалары – маҗйар) хәзерге вакытта күп өлештә Дунайның түбән агымында, Венгрия дигән дәүләттә яшиләр. Алар фин-угырлар, фин-угырларның тарихи ватаннарынан читтә яшәгән шактый зур санлы халкы. Мадьярларның чын тарихлары азагына кадәр ачылып бетмәгән, бүгенге көн археологиясе казанышлары һәм лингвистик анализлар буенча мадьярларның тарихы шулай аңлатыла: аларның тарихи ватаны – Төньяк Уралның ике як битләре, алар ханты-мансилардан аерылып чыккан кавем. Алар б.э.ның башында Урал арты буенча көньякка күченгәннәр, көнбатыш Себер далаларында күчмә тормыш алып барганнар, күп галимнәрнең исәпләве буенча, көнчыгыш Себердән хуннулар килеп чыккач, алар нәкъ менә шул мадьярларның бабалары белән катнашып, Европага барып чыкканнар, шуның аркасында Венгриянең икенче исеме дә – Һунгария, ягъни һун иле, башка версия буенча, һун-угыр иле. Б.э.-ның беренче меңьеллык урталарында мадьярлар Урта Камага (Идел Болгариясеннән көнчыгыштагы җирләргә) күченгәннәр, ә аннан соң, болгарлар һ.б.-ның кысулары нәтиҗәсендә, Азак буйларына китәргә мәҗбүр булганнар, IX гасыр ахырларында, бәҗәнәкләрнең һөҗүме нәтиҗәсендә, хәзер яшәгән урыннарына күченгәннәр. Тик Азак буена күченгәнгә кадәр мадьярлар Самара һәм Урал арты далаларында күченеп йөргәннәр, бине Фазлан нәкъ менә шул мадьярларның аерылып калган бер төркемен очраткан да инде. Мадьярларның Паннониягә күченүләре “Замана еллары повесте”ндә (“Повесть временных лет”) теркәлеп калган. Мадьяр хроникаларында мадьярларның, Паннониягә китәр алдыннан, Алмыш атлы юлбашчылары җитәкчелегендә, бер рус кенәзе гаскәрләрен тар-мар итүләре, Киевны камап торулары һәм 10 мең марка көмеш түләгәч кенә камауны туктатулары турында язып калдырылган. Ул вакытлар мадьярлары турындагы белешмәләр Константин Багрянородныйда да бар.
Күп галимнәрнең фикере буенча, Урта Камадан мадьярларның барысы да күчеп бетмәгән, аларның бер өлеше Кама буенча югарырак күтәрелергә мәҗбүр булган. Идриси кебек авторлар, басҗирт-баҗард-маҗарлар турында язган вакытта нәкъ менә шул мадьярларны һәм алар белән бәйле рәвештә башка фин-угырларны (мәсәлән удмуртларның бабаларын) күз алдында тотып язган булганнар. Идриси, Истаһри һәм кайбер башка авторлар, басҗиртларны ике өлешкә – эчке һәм тышкы басҗиртларга бүләләр. Һәм аларның эчкеләрен Каманың урта һәм югары агымына урнаштыралар. Идриси картасында эчке басҗиртларның Каманың нәкъ менә югары агымында яшәүләре бик ачык күрсәтелгән, киләчәктә без моңа аерым бер мәкалә багышларбыз. Күрсәтелгән күршеләренә (Хорезм, гузлар һ.б.) карап, тышкы басҗиртларның да географиясен ачыкларга була. Ул – хәзерге Көньяк Урал арты, Оренбург далалары. Ләкин мадьярлар бу җирләрен дә ташлап китәргә мәҗбүр булганнар, моңа Урал арты далаларына бәҗәнәкләрнең килеп чыгуы һәм аларны кысрыклавы сәбәп булган. Кузеев башкортларның килеп чыгышы турында язган вакытта нәкъ менә шул вакыйгалар турында яза да. Сырдәрья һәм Арал буйларында яшәгән бәҗәнәкләрнең бер өлеше, аның гоманлавы буенча, “башкортлар” булганнар икән, тик алар, наданнар, үзләренең “башкортлар” икәнлекләрен белми генә йөргәннәр икән, һәр ыру-кабилә үз исеме белән аталып йөртелгән, ә аларның кайберләрен (үсергәннәрне) башка кавемнәр кайвакыт баҗгард, баҗгурд, басҗирт яки башхарт дип атаган булганнар икән. Кузеев фаразы буенча ул кабиләләр (ә алар өчәү-дүртәү генә) бәҗәнәкләрнең бер өлеше булмаганнар, ә инде алдан әйтеп кителгәнчә, үзләренең башкорт халкы булуларын белмичә генә йөргән аерым бер протобашкир халкы булганнар икән. Урал артына килеп чыгып, аннан мадьярларны куып җибәргән, ә аннары хәзерге Казахстан, Үзбәкстан, Көнчыгыш Себер далаларында күченеп йөргән шул берничә бөртек бәҗәнәк кабиләсе, Кузеевның аңлатуынча, IX гасыр ахырында башкортларга башлангыч биргән дә инде.
Урта гасырлар авторлары басҗирд-баҗард-маҗар дип язган вакытта нәкъ менә мадьярларны күз алдында тотулары турында йөзләрчә том хезмәт язарга була, аларның язылганнары да җитәрлек, без аларның аргументларын кыскача санап кына китик: бер үк авторлар бер үк басҗирд-баҗард яки шуңа ошаган этноним белән Урал басҗирд-баҗардларын да, Дунай мадьярларын да атыйлар (Казвини, Дәмәшки һ.б.); Кама-Урал басҗирд-баҗардлары белән Дунай буендагыларын бер үк халык дип, бер үк телдә сөйләшәләр дип язалар (Рубрук, Юлиан һ.б.); башкорт-башҗиртларны византиялеләр, поляклар янында яшәгән христиан халыклар дип күрсәтәләр (Җүвәйни, Якут, әл-Балхи һ.б.); бер үк җирдә яшәгән (Кама-Урал яки Дунай) халыкны тасвир иткән вакытта җиңел генә басҗирттан, маҗарга күчеп китәләр, аларны синоним итеп кулланалар һ.б. Соңгы вакытта үткәрелгән археологик тикшерүләр дә Кама-Урал мадьярлары турында күп материаллар бирәләр, бу төбәктә мадьярларга караган күп тарихи культура ятмалары табыла.
Эчке һәм тышкы башкортлар турында Зәки Вәлидинең үз фикере кызыклы. Идел-Уралда аңа үз шәрәфләренә лаек булган премьер-министр вазыйфасы бирмәгәннәренә үчегеп, барысына да үч итеп Оренбургта “Башкорт хөкүмәте” оештыргач башкорт булып киткән бу татар, үзенең биографиясе колы буларак, Төркиядә булган вакытта да “башкортлар” турында хезмәтләр язып ята. Ул да урта гасырлар авторлары башкортлар турында язып калдырганнар дип күрсәтергә тели. Тик аның фикере буенча, бары тик “эчке басҗиртлар” гына төрки башкортлар булганнар, ә тышкы басҗиртлар исә, мадьярлар булганнар икән: “Басҗиртларны “эчке” һәм “тышкы”ларга бүлү Х-ХІ гасыр авторларында очрый; бу бүленеш башкортларны мадьярлардан аеру максатында бәйле эшләнгән дип исәплиләр” (“Деление басджиртов на «внутренних» и «внешних» встречается у авторов Х-ХІ вв.; как полагают, это разделение было связано со стремлением отличить башкир от венгров”) [Togan A. Z. V. Bashdjirt, p. 1075. Цитата В.А.Иванов, С.В.Сиротиннарның “Южный Урал” китабыннан]. Ә нәкъ менә шул “тышкы басҗиртлар” турында язганнарга нигезләнеп (Идрисидә) Уфа галимнәре башкортларның урта гасырларда зур-зур шәһәрләре булган дип күрсәтергә тырышалар да. Чынбарлыкта исә бар ул шәһәрләр дә Хәрәзем шәһәрләренә туры киләләр. Эчке басҗиртларның да Касра һәм Масра исемле шәһәрлекләре булган икән, тик шул ук Идрисинең ул эчке басҗиртларны Идел Болгариясенә ясак түләүче мең йортлык кына кавем дип күрсәткәнен исәпләгән вакытта, ул торак пунктларын гомумән ниндидер шәһәрләр дип атап булмый инде.
Мадьярларның үзләрендә дә элекке тарихи ватаннары турында риваятьләре сакланган. Алар үзләренең борынгы тарихи ватаннарын “Бөек Венгрия” (латинча Magna Hungaria, мадьярча Nagy-Magyarorszag) дип атыйлар. Шул риваятьләр буенча борынгы Бөек Венгрияне эзләп XIII гасырның Плано Карпини һәм башка францискан монахлары, мадьяр доминикан монахы Юлиан Идел-Уралга килеп чыкканнар да. Юлиан исә аларны Бөек Болгар шәһәреннән ике көнлек юлда эзләп тапкан да.
Урта гасырларның “Бөек Венгрия”сен локальләштерү буенча төрле фикерләр бар, аны Пермь краеннан башлап, хәзерге Башкортстанның төньяк-көнбатышына кадәр җирләрдә урнаштыралар. Төгәлрәк әйткән вакытта бар шул урыннарда да мадьярларга хас булган тарихи археологик культуралар табыла. Бүгенге көндә өстенлек итүче фикер буенча, Бөек Венгрия ул вакытларның ниндидер саф мадьяр дәүләте булмаган, ә бу төбәкнең бар фин-угырларын да берләштерүче кабиләләр берлеге булган. Шуңа күрә дә, урта гасырлар авторлары мадьяр-маҗар-баҗар-баҗгирдлар турында язган вакытта бер мадьярларны гына түгел, ә Кама-Уралның бар фин-угырларын да күз алдында тотканнар дип исәплиләр.
Уфа галимнәренең мадьяр-башҗирдларны хәзерге башкортларның ата-бабалары итеп күрсәтергә тырышулары кайвакыт бик кызык күренешләр барлыкка китерә. Аларның язуынча, башкортлар, җиде ыруга берләшеп, Батый хан татарларына каршы бик нык сугышканнар икән, аларны алга таба үткәрмәгәннәр икән. Моны дәлилләү өчен алар Җүвәйнидән өзек китерәләр. Ә Җүвәйнине укып караган вакытта алар күрсәткән ул вакыйгалар башка берни дә түгел, ә Бэла җитәкчелегендәге Дунай буе мадьярларының, греклар һәм поляклар белән бергә, татар-монгол гаскәрләренә каршы Шайо янындагы орышы турында бәян итүе булып чыга. Уфа галимнәренең татар-монголларга каршы торган ул табын, барын, катай, теләү һ.б. кебек “башкорт ырулары” исә, чынлыкта киресенчә, шул ук Батый гаскәре составында булганнар, алар Бату хан белән безгә килгән татар-монгол ырулары. Тарихны бу кадәр дә дәрәҗәдә нәкъ киресенчә бозып күрсәтүче бу фактка алдагы материалларыбызның берсендә без туктап китәрбез әле.
Шулай итеп, урта гасырлар авторлары башкортлар турында язганнар дип күрсәтелүче авторларның ул хезмәтләрендәге башҗирд-маҗарларның хәзерге башкортларга бернинди дә катнашлары юк, алар бары тик Кама-Уралдагы фин-угырлар, мадьярлар турында гына язганнар, шул исәптән бине Фазланның башҗирдларының да хәзерге башкортларга бер катнашлары да юк (без моны алдагы бер мәкаләләребездә күрсәтербез). Беренчел чыганакларда маҗар-башҗирдларның мадьярлар, фин-угырлар булуы ап-ачык күренеп торуына да карамастан, Уфа галимнәре башкорт сүзенә ошаган һәр сүзне һаман да хәзерге башкортларның бабалары итеп күрсәтүдән туктамыйлар, бу өлкәдә тулы бер институтлар, кафедралар эшләп утыра. Алар хәзер басҗирд-башҗирдлар фин-угыр мадьярлар да булганнар дип күрсәтәләр, төрки башкортлар да; алар фикеренчә, фин-угыр башҗирд-басҗирлар белән бергә борынгы заманнардан ук шулай ук аталучы ниндидер төрки басҗирдлар да яшәгәннәр икән.
Аңынчы гомумән бернинди дә кулланышта булмаган (һәрхәлдә Рәсәй чыганакларында) башкорт терминының Казанны алгач киң таралып китүе дә шул ук мадьярлар белән бәйле. Алда язылган мәкаләдән (“Рус ельязмаларында нинди башкирлар турында язганнар?”) күренүенчә, нәкъ менә Югары Камадагы башкирлар иң беренче булып Мәскәү хакимиятен таныганнар, җирләренә ярлык алганнар һәм Московиягә хезмәт итә башлаганнар. Бар аргументлар да аларның нәкъ менә мадьярларның Дунай буена китми калган өлеше булуын күрсәтә. Башкир-мадьярларның Мәскәүгә хезмәткә күчүеннән соң, Московия хакимлеген таныган һәм аңа хезмәт итә башлаган һәркемне дә башкирлар дип атап йөртә башлаганнар дип исәпләргә кирәк. Бу Алатыр өязенең мари “башкортлары”нда аеруча ачык чагылыш алган. Аларның Мәскәүгә хезмәткә күчеп, Московия ягында чыгыш ясаучылары башкорт булып йөртелгән, ә Московиягә каршылык күрсәтүчеләренә, үз җир биләмәләрен “башкорт” мариларга калдырып, ватаннарын ташлап китәргә туры килгән.
Казан ханлыгы яулап алынгач, җирле халык каршылык күрсәтүне туктатмаган. Ханлыкны бер-бер артлы баш күтәрүләр тетрәткән. Тик халыкның лидерларын, иң яхшы кешеләрен башта ук юк итүләре сәбәпле, бу ихтилаллар киң таралып, бар ханлыкны да колачлый алмаганнар. Камага кадәрге җирләрдә Мәскәү хакимлеге урнаштырылган, Кама арты Нугай урдасы кулында торып калган. Московиядәге авыр вәзгыять (озак вакытлар дәвам иткән Ливон сугышы һ.б.) һәм Нугай урдасында башланып киткән ватандашлар сугышы Нугай урдасын яулап алган вакытта Московияне күпкә сыгылмалырак сәясәт алып барырга мәҗбүр иткән, Мәскәү бу вакытта камчы һәм прәннек сәясәте кулланган. Үз теләге белән Московияне таныган татарларга һәм ханлыкның башка халык вәкилләренә башкорт ярлыгы бирелеп, аларның җир биләмәләре расланган, Московиягә каршылык күрсәтүчеләре төрлечә эзәрлекләнгәннәр һәм ахыр чиктә аларга илләрен ташлап китәргә туры килгән. Шулай итеп, башкорт сословиесенә язылып, башкорт ярлыгы алучылары үз җирләренә дә, китәргә мәҗбүр булганнарының җирләренә дә хуҗа булып, шуның да өстәвенә салым льготаларына да ия булып калганнар. Казан ханлыгының Нугай урдасы карамагында калган Агыйдел олысы һәм Нугай урдасы татарларының бер өлеше шулай итеп башкорт сословиесендә булып киткән, Рычков аңлатуынча, башка исем белән – башкорт исеме белән аталып йөртелә башлаган, татарның бу төбәге – Башкортстанга, Нугай урдасын яулап алу – Башкортстанның үз ирке белән Московиягә кушылуына әйләнгән.
когда не станет российской империи-
БАШКИРСКИЙ АВТОНОМНЫЙ ОКРУГ
будет в составе ТАТАРСКОГО ГОСУДАРСТВА.
такая вот реальная ПЕРСПЕКТИВА.
остальное не стоит дискуссии.
когда не станет российской империи-
Была Римская Империя, Британская, Испанская, Французская и еще много каких. Они исчезли и ничего особенного не произошло. Так что после падения Российской империи тоже ничего особенного не случится, тем более что Российская империя уже терпела полный крах в начале и в конце ХХ века.
На заметку башкирским идеологам
Заки Валиди о национальном составе, языке и самоопределении населения т.н. северо-западной Башкирии
Из обращения в ЦК РКП и российские органы власти:
«Национальной Татарской республике, к осуществлению которой стремится татарский пролетариат, как выяснилось… было присвоено наименование «Татаро-Башкирской республики»… из осторожности, что оставшиеся за территорией Советской Башкирии (прим. – Здесь и далее имеется в виду «Малая Башкирия», образованная в 1919 году.) и входящие в состав Татарской республики башкиры будут протестовать против образования данной республики под именем только татарской национальности.
Мы, башкирские представители, гарантируем, что нет и не будет со стороны малочисленных башкир какого бы то ни было требования (башкир в пределах Уфимского района Татарской республики всего 355772, тогда как татары, не включая Казанской, Вятской и Симбирской губ. составляют 1332379 душ). Наоборот, башкиры просят ограничиться названием «Татарской республики»…
Мы, представители Башкирской Советской Республики, никогда не были против образования из всей, не входящей в состав Башкирии, мусульманской территории Поволжья и Приуралья особой от Советской Башкирии «Татарской республики», а если были против, то только против присвоения ей названия “Татаро-Башкирской республики” и против употребления терминов: «татаро-башкирский язык», «татаро-башкирская литература», «татаро-башкирская армия».
Полное наше невмешательство в национальные дела татарского пролетариата, полное наше доброжелательное отношение к их национально-территориальному самоопределению настоящей запиской мы констатируем перед Центральным Комитетом Российской Коммунистической партии и просим его (ЦК РКП) утвердить «Татарскую Советскую Республику…»
Народный комиссар по военным делам Башкирской Советской Республики 3. Валидов.
Представители Башреспублики при ВЦИК Советов А. Адигамов и А. Бикбавов.
17 января 1920 года. ЦГА БАССР, ф. 629, оп. 1, д. 14, л. 10. Подлинник.
**********************************************************
Заки Валиди о присоединении Уфимской губернии к «Малой Башкирии»
(Из письма Ленину 20 февраля 1923 года)
Товарищ Сталин при посредстве товарища Рудзутака прилагает усилия, чтобы вернуть меня в партию. Он делает вид, что не знает о моем письме в Центральный Комитет из Баку, написанном в 1920 году, где я открыто объявил о своей деятельности против Москвы и присоединении к басмаческому движению. Кто же Вам будет верить после того, как Соглашение, подписанное 20 марта 1919 года Вами, Сталиным, мною и моими товарищами, спустя четырнадцать месяцев было перечеркнуто Постановлением от 19 мая 1920 года, подписанным лишь Вами и Сталиным?
После опубликования этого односторонне принятого постановления я, встретив Вас, выразил свой протест. Вы же тогда Соглашение, принятое 20 марта 1919 года, соизволили назвать “клочком бумаги”… На основании подобного же Постановления вы “Уфимскую губернию присоединили к Башкортостану”, на деле эта лукавая мера означает не что иное, как присоединение Башкортостана к Уфимской губернии. Объявленные Советским правительством 20 ноября 1917 года в обращении “Ко всем трудящимся мусульманам России и Востока” права этих народов на самоопределение “вплоть до отделения от России” в корне перечеркиваются Постановлением от 19 мая 1920 года.»
Из сборника документов Ахметзаки Валиди Тоган «Не сочтите за пророчество…», Уфа, изд-во «Китап», 1998г.
http://karim-yaushev.ru/2010/05/30/306/
вот что получается,когда власть достается
ПРОВОКАТОРАМ-
сам ВЕЛИКИЙ ленин с таким же великим сталиным,
эти два злобных карлика,
устроили ТАТАРО-БАШКИРСКИЕ
нескончаемые дрязги.
во какие дальновидные.
мудрые оччень.
и так во всем.
горемыка россия,
которой все время ВЕЗЕТ на толковых руководителей.
Есть же на карте России Республика Татарстан. Ваши предки ее не завоевывали, вам просто так дали эту ТАССР. Вам мало этого подарка? Почему вы постоянно привязываетесь к башкирам? В чем здесь вина башкир?
Ответ ишимбайским башкирам. Зачем лезете на татарский сайт,чего пытаетесь татарам доказать.
В мире понятия никто не имеет ни о каких башкирах и Башкирии.Сидите на ворованной,татарской земле,из татарского города сделали для вас столицу,ну и все прочее.А теперь ак сеёк из себя пытаетесь изобразить.Будьте самим собой,вы кочевники,гордитесь этим,ничего зазарного в этом нету,много народов на земле вели раньше такой образ жизни.Татары раньше тоже кочевали.Все это нормально.Не надо татар записывать башкирами.это же глупость,да и гордость надо иметь какую-то.Вообше будьте людьми.
Кто вас сюда звал, башкиры монгольской национальности? Создайте автономный ваш башкиро-калмыко-монгольский район в Зауралье, хотя можете и на вашу историческую родину отправиться.